بررسی اثر زمان تاخیر در بازیابی تنش نمونه های سنگی با استفاده از روش انتشار آوایی

مقدار تنش برجا یکی از مهمترین پارامترها در طراحی سازه های زیرزمینی می باشد. روش های متداول اندازه گیری تنش برجا مانند روش شکست هیدرولیکی دارای دو ضعف عمده ی زمان و هزینه بر بودن می باشند، از این رو اندازه گیری تنش برجا به روش های غیر مستقیم در حال گسترش می باشد. از جمله روشهای غیر مستقیم اندازه گیری تنش برجا روش های انتشار آوایی بوده که بر مبنای تئوری اثر کایزر استوار است. سنگ وقتی تحت تنش قرار می گیرد، از خود سیگنال های صوتی منتشر می کند. این پدیده انتشار آکوستیک نامیده می شود و اثر کایزر به عنوان فقدان انتشار آکوستیک در سطوح تنش پایین تر از تنش ماکزیمم اعمال شده قبلی تعریف می شود. به عبارت دیگر تا زمانی که سنگ به سطح تنش پیشین خود نرسد، انتشار آکوستیکی قابل توجهی از خود نشان نمی دهد. عوامل متعددی در اثر کایزر موثر است که از جمله آنها می توان به زمان تاخیر، دما، فابریک سنگ، تخلخل، سطوح درزه و ناپیوستگی و به طور کلی ساختار های زمین شناسی نام برد. در این تحقیق بررسی اثر زمان تاخیر در اثر کایزر مورد توجه قرار گرفته است. به زمانی که بین عملیات گرفتن مغزه و آزمایش انتشار آوایی سپری می شود، زمان تاخیر اطلاق می شود.12 نمونه سنگ آهک برای مطالعه انتخاب و پس از پیش بارگذاری، آزمایش انتشار آکوستیک با زمان تاخیرهای مختلف بروی این نمونه ها انجام شد. در ادامه تحقیق مقادیر و جهات تنش های اصلی در مغار مربوط به نیروگاه تلمبه ذخیره ای با استفاده از روش انتشار آوایی که بر روی 18 نمونه ماسه سنگی انجام شد، تخمین و نتایج حاصل برای بررسی اثر زمان تاخیر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که نسبت تنش بازیابی شده به تنش پیشین با گذشت زمان، روند ثابتی نداشته بلکه مقدار آن در یک محدوده زمانی، کمتر از یک و بعد از آن روند افزایشی داشته تا اینکه این نسبت از یک بیشتر می شود.